مهریه و جهزیه حضرت فاطمه (ع)

مهریه سرور زنان عالم، دختر گرامی پیامبر اکرم، زنی که از مقام عصمت برخوردار بود عبارت است از:

۱- یک زره که به مبلغ چهارصد یا چهارصد و هشتاد یا پانصد درهم ارزش داشت.

۲- یک دست لباس کتان یمنى.

۳- یک پوست گوسفند دباغى نشده.(۱)

یک عمل آموزنده

اسلام قرارداد مهرهاى سنگین را به صلاح ملت نمى‎داند و سفارش مى‎کند که اگر دین و اخلاق داماد را پسندیدید درباره مهر سختگیرى نکنید و با کم قناعت کنید.

پیغمبر اکرم(صلّى الله علیه و آله) مى‎فرماید: بهترین زنان امت من کسانى هستند که زیبا و کم مهر باشند.(۲) امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: بدى زن در این است که مهرش سنگین باشد.(۳) اسلام عقیده دارد که مسابقه در ازدیاد مهر، زندگى را بر مردم سخت مى‎کند و مشکلات بزرگى را براى ملت بوجود مى‎آورد. باید با ایجاد تسهیل در امر ازدواج، جوانان را به تشکیل خانواده متمایل نمود تا از هزاران مفاسد اجتماعى و امراض روحى جلوگیرى شود. مهرهاى سنگین بنیان اقتصادى داماد را در آغاز زندگى نوین متزلزل و سست مى‎کند، به محبت و صفاى زن و شوهر لطمه مى‎زند و جوانان را به ازدواج بى رغبت مى‎کند. رسول گرامى اسلام براى این که عملا به مردم بفهماند که مهرهاى سنگین به صلاح ملت نیست، دختر عزیزش را با همین مهر که ملاحظه نمودید به عقد على بن ابى طالب(علیه‎السلام) درآورد. حتى به عنوان دین هم چیزى بر ذمه او قرار نداد.

جهزیه حضرت زهرا(علیهاالسلام)

رسول خدا به حضرت على(علیهماالسلام) فرمود: هم اکنون برخیز زره‎اى را که برای مهر زهرا قرار دادی، بفروش و بهایش را نزد من حاضر کن تا براى شما جهزیه و اسباب خانه‎اى تهیه نمایم.

على بن ابى طالب(علیه‎السلام) زره را به بازار برد و فروخت. در روایت مختلف، بهاى آن بین چهارصد و چهارصد و هشتاد و پانصد درهم تعیین شده است. ناگفته نماند که بنا بر بعضى روایات، زره را عثمان خریدارى کرد و بعدا به على اهدا نمود.(۴)

حضرت على(علیه‎لسلام)پول زره را گرفت و خدمت پیغمبر(صلی لله علیه و آله)تقدیم نمود. رسول خدا، ابوبکر و سلمان فارسى و بلال را احضار فرمود. مقدارى از پولها را به آنان داد و فرمود: با مقدارى از این پول‎ اسباب و لوازم زندگى براى فاطمه(علیهاالسلام) خریدارى کنید. قدرى از آن هم را به اسماء داد و فرمود: براى دخترم عطر و بوى خوش تهیه کن و بقیه را به ام سلمه سپرد.

ابوبکر مى‎گوید: وقتى پول‎ها را شمردم دیدم شصت و سه درهم است و به وسیله آن اسباب و لوازم زیرا را خریدارى کردم:

۱- یک پیراهن سفید .

۲- یک روسرى بزرگ .

۳- یک حوله خیبرى.

۴- یک تختخواب که از پوست خرما بافته شده بود.

۵- دو عدد تشک کتانى که یکى از پشم گوسفند و دیگرى از لیف خرما پر شده بود.

۶- چهار عدد بالش از پوست میش که از گیاهى به نام اذخر پر شده بود.

۷- یک قطعه حصیر هجرى.

۸- یک عدد آسیاى دستى.

۹- یک کاسه مسى.

۱۰- یک مشک چرمى براى آبکشى.

۱۱- یک طشت لباسشویى.

۱۲- یک عدد کاسه براى شیر.

۱۳- یک ظرف آبخورى.

۱۴- یک پرده پشمى.

۱۵- یک آفتابه.

۱۶- یک سبوى گلى.

۱۷- یک عدد پوست براى فرش.

۱۸- دو کوزه سفالین.

۱۹- یک عبا.(۵)

هنگامى که جهیزیه حضرت زهرا را خدمت پیغمبر آوردند اشکش جارى شد و سرش را به جانب آسمان بلند کرد و گفت: خدایا این عروسى را براى کسانى که ظرف‎هایشان گلى است مبارک گردان.

درسى به مسلمانان

عروسى على و فاطمه(علیهماالسلام) یکى از حساس‎ترین و مهمترین نمونه‎هاى ازدواج اسلامى بود. زیرا پدر دختر، بزرگترین شخصیت جهان اسلام، بلکه دنیا و پیغمبر برگزیده خدا بود. دختر، بهترین و عاقل‎ترین و با تربیت‎ترین و با کمال‎ترین زنان اسلام و یکى از چهار زن بزرگ بشریت به شمار مى‎آمد و داماد هم از حیث اصل و نسب از شریف زادگان عرب بود. از جهت علم و کمال و شجاعت بر تمام رجال اسلام برترى داشت. جانشین رسمى و وزیر و مشاور رسول خدا بود. مرد دلاور اسلام و سپهسالار سپاه مسلمین بود. چنین ازدواجى باید با شوکت و تشریفات خاصى برگزار شود. اما چنان که ملاحظه فرمودید، با کمال سادگى انجام گرفت. جهاز بانوى نمونه اسلام بدین سادگى که ملاحظه فرمودید تهیه شد. جالب‎تر این که همین جهاز مختصر هم با مهریه خود حضرت زهرا تهیه شد. نه این که مهریه را سر جاى خود بگذارند و پدر دختر با هزاران گرفتارى و دردسر جهازى براى دخترش تهیه کند.

پیغمبر مى‎توانست، هر طور شده ولو به قرض کردن هم باشد جهاز آبرومندى، مطابق معمول روز، براى یگانه دختر عزیزش تهیه کند و بگوید: من پیغبر خدا هستم، و باید مراعات شئون خودم را بکنم. دخترم نیز از بهترین زنان جهان است و باید احترام و آبروى او را مراعات نمایم و اسباب خوشحالى او را فراهم سازم. دامادم نیز از رجال نامى اسلام است و خدمات و مجاهداتش بر کسى پوشیده نیست. براى احترام و قدردانى از زحمات او باید وسائل آبرومندى برایش تهیه کنم و …

اما پیغمبر اکرم(صلّى الله علیه و آله) ضرر و مفاسد مسابقه در ازدیاد جهاز و مهر را مى‎دانست. و خبر داشت که اگر مسلمین بدین بلیه گرفتار شوند، فقر عمومى و ورشکستگى اقتصادى، کثرت طلاق و خوددارى جوانان از تشکیل خانواده، ازدیاد روزافزون جوانان بى زن و دختران بى شوهر، کثرت جرائم و جنایات و بروز انواع فحشاء، و ازدیاد امراض عصبى را به دنبال خواهد داشت. از این جهت در آن ازدواج نمونه، که متصدیان امرش شخص اول و دوم اسلام بودند کمال سادگى به عمل آمد تا براى ملت مسلمان و زمامداران مسلمین درس عملى آموزنده‎اى باشد.

على بن ابى طالب علیه السلام نیز از آن جوانان کوتاه فکرى نبود که براى تهیه ى مال و ثروت و به منظور جهاز مفصل ازدواج کند و اگر جهاز عروسى نقصان داشت هر روز اسباب ناراحتى همسر بیگناهش را فراهم سازد و با سرزنشها و ایرادهاى بیجا، بنیان زناشویى را متزلزل سازد و کاشانه ى گرم و با صفاى زناشویى را با بهانه هاى بچه گانه و بیجا، سرد و بى صفا کند و خانه ى انس و محبت را بزندان اختیارى تبدیل سازد. على علیه السلام امام و پیشواى آینده ى ملت بود و مى خواست با این گونه افکار غلط مبارزه کند. مال و ثروت دنیا در نظرش ارزش نداشت.

اثاث خانه حضرت على(علیه‎السلام)

على بن ابى طالب(علیه‎السلام) نیز اثاث زیر را براى خانه‎اش تهیه کرد:

۱- یک چوب براى آن که لباس‎هایشان را روى آن بیندازند و مشک آب را بر آن آویزان کنند .

۲- یک عدد پوست گوسفند .

۳- یک عدد متکا .

۴- یک عدد مشک براى آب .

۵- یک عدد غربال آرد بیزى .(۶)

برگرفته از کتاب‎های:

- برترین بانوی جهان، فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، آیة الله ناصر مکارم شیرازی.

- بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ابراهیم امینی .

- زندگانی فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، سید جعفر شهیدی .

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .

منبع : مجله تفریحی پاتوق ایرانیان